Trong bài viết này, Wiki Cá Cảnh chia sẻ cùng bạn. Kỹ thuật nuôi cá la hán sinh sản hay còn gọi là ép cá la hán. Từ bước lựa chọn cá bố mẹ, ghép cặp, ép đẻ và cách ly. Đến thời điểm nuôi và chăm sóc cá la hán con. Mời mọi người cùng tham khảo bài viết nhé.
Nôi dung bài viết
1. Nuôi cá la hán sinh sản có khó không?
Nếu ai đã có kinh nghiệm nuôi cá Dĩa sinh sản. Hoặc thậm chí có kinh nghiệm ép cá Lia thia thành công. Sẽ không gặp khó khăn trong việc nuôi cá La hán sinh sản. Bằng chứng hiển nhiên cho thấy, tại nước ta, ngay những người nuôi cá La hán ở dạng không chuyên. Họ cũng tự “ép” cá La hán được, mỗi lứa cũng nở được vài ba trăm cá con, có đàn đông đảo hơn. Có điều đa số chưa có kinh nghiệm, nên tỷ lệ hao hụt ở cá con hơi nhiều.
Thế nhưng, về vấn đề này có người than phiền rằng. Những con cá trống mái La hán thuộc loại hàng quý hiếm mua từ nước ngoài về đều không có khả năng sinh sản. Mặc dầu đã chịu khó nuôi đến một năm tuổi. Họ nghĩ rằng đây là ý xấu của bọn con buôn, cho triệt sản những con cá trống, mái đẹp nhất để chúng mất khả năng sinh sản. Từ đó, những cá đời mới sau này mới bán được giá cao hơn!
Điều này chưa rõ đúng sai, nhưng thực tế cho thấy. Trên thị trường cá kiểng La hán trong mười năm qua. Quả thật có chuyện các cá đời mới bao giờ cũng được săn đón hơn. Và có giá cao hơn các cá đợt trước! Và, nếu đúng như vậy thì những con cá được bản đại trà ra ngoài (trong đó có thị trường nước ngoài). Đây thường là những con đã bị dạt ra do kém phẩm chất hoặc chúng đã mang kiểu dáng lỗi thời.
2. Những việc bạn cần làm khi nuôi cá la hán sinh sản
Trước khi cho cá La hán sinh sản, ta nên thực hiện những việc sau đây:
2.1 Lựa chọn cá la hán bố mẹ
Muốn có một đàn cá con đẹp như ý muốn sau này. Bạn cần phải chọn những cá bố mẹ có nguồn gốc rõ ràng. Bao gồm: thuộc giống gì, có đồng huyết hay không. Ngay các trại cá có uy tín ở nước ngoài họ cũng không dám xem thường việc này.
Nếu chọn cá trống thật tốt (nhất là màu sắc và đầu gù đạt chuẩn) không thôi chưa đủ. Mà bạn còn phải kén chọn cho được con mái cũng đạt chuẩn họ mới vừa lòng. Cá mái thuộc vào loại tốt dùng để làm giống thường không ai bán ra, mà nếu bán nó cũng có giá… đến cao ngất ngưỡng, trên trời!
Vì rằng, trong một lứa cá ép ra, số cá mái sau vài ba đợt tuyển chọn đã làm giống chỉ độ một, hai phần trăm mà thôi. Số còn lại chỉ loại ra làm cá mồi! Ngay cá trống La hán không đạt chuẩn cũng cùng chung số phận hẩm hiu như vậy!
Cách chọn cá bố mẹ kỹ như vậy là đúng kỹ thuật “ép” cá. Vì cá con không những chỉ thừa hưởng gien của cá bố mà cả gien của cá mẹ nữa. Mặc dầu chúng ta ta cũng biết, trong một lứa cá con đông đảo hàng mấy trăm con như vậy. May mắn lắm cũng chỉ được 10% con được thừa hưởng gien của bố mẹ chúng mà thôi! Và, chỉ cầu được bao nhiêu đó thôi cũng đủ làm giàu cho chủ trại cá.
2.2 Phương pháp ghép đôi cá la hán
Khi nào thì có thể ghép đôi cá la hán với nhau ?
Tuổi sinh sản của cá La hán bắt đầu từ tháng tuổi thứ sáu, thứ bảy. Ở tuổi này nhiều mái đã phát dục, tự đẻ mà không cần có cá trống bên cạnh.
Biết vậy, nhưng giới nuôi cá chuyên nghiệp không ai cho cá mái đẻ sớm như vậy. Họ chờ cá mái đến tháng tuổi thứ mười hoặc trễ hơn một vài tháng mới cho ghép đôi. Mặt khác, cá mái cho sinh sản cũng phải lớn con, thân mình chỉ nhỏ hơn cá trống chút ít mới được chọn. Những con cá đèo đẹt dù sắc vóc đạt chuẩn cũng bị loại trừ.
Riêng cá La hán trống phải có thân mình lớn hơn con mái, và cũng lớn tháng tuổi hơn cá mái mới được chọn.
Phương pháp ghép cá la hán trống và mái an toàn
Vì bản tính của cá La hán trống thường hung dữ, thích tấn công cá lạ. Bạn nên cách ghép đôi cho sinh sản phải theo cách sau đây:
Trước tiên ta thả cá trống vào một cái hồ đã ngăn đôi bằng một tấm kiếng trong suốt. Cứ để cá trống sống tung tăng trong đó một thời gian, ít lắm là vài ba giơ, để nó quen với môi trường sống mới.
Sau đó, ta thả cá mái vào ngăn bên kia. Xin lưu ý là con cá mái đó phải đang ở thời kỳ phát dục, bộ phận sinh dục đã có biểu hiện lòi ra ngoài, sắp đẻ đến nơi.
Vừa thấy cá mái xuất hiện (bên kia tấm kiếng) cá trống liền quay lại hướng cá mái tấn công ngay, vì nghĩ đó là kẻ thù ngang nhiên đến xâm chiếm lãnh địa của nó. Nó trề môi, bạnh mồm như muốn cắn xé, đánh đuổi “đối thử” cho bằng được. Về phần cá mái, vì sắp đẻ đến nơi nên con nào cũng có vẻ nhu mì và… cần có trống bên cạnh ngay để còn thụ tinh cho ổ trứng.
Chờ khi cá trống không còn thái độ thù nghịch nữa, ta mới nhẹ tay nhấc tấm kiếng ngăn hồ ra ngoài, và đặt sát vách hồ một viên gạch mới hoặc một cái chén sạch để làm giá thể cho cá mái đẻ trứng lên đó.
Một số lưu ý trong quá trình ghép cá la hán:
Trong thời gian hai cá trống mái làm quen với nhau ta phải túc trực cạnh bên để đề phòng rủi ro. Nếu thấy cá trống bỗng dưng rượt cắn cá mái thì phải cấp tốc cách ly chúng ra.
Ngược lại, nếu thấy chúng càng lúc càng tỏ ra thuận thảo, quyến luyến bên nhau. Nhất là khi thấy cá mái đến lẩn quẩn gần giá thể (cái chén hay viên gạch), rồi làm sạch chúng thì ta thực sự yên tâm.
Trước khi đẻ trứng, cá la hán mái sẽ dọn sạch một khoản không cần thiết để chứa trứng của chúng. Con mái dùng cái miệng nhỏ xinh xinh của nó làm vệ sinh giá thể hết sức sạch sẽ. Cá trống thỉnh thoảng cũng giúp vợ làm việc này.
Lưu ý: Nếu bạn quên không đặt giá thể vào thì cá mái sẽ chọn một khoảng vách hồ, làm vệ sinh sạch sẽ rồi đẻ trứng lên đó.
2.3 Đẻ trứng & Cách ly
Cá trống La Hán khi đã tỏ ý bằng lòng con mái thì nó đeo bám sát bên. Hoặc lượn lờ quấn quýt bên nhau chẳng khác gì hình với bóng. Gần cá mái màu sắc cá trống trông lợt lạt hơn trước. Nhưng điều này không đáng lo vì việc sinh sản hoàn tất nó sẽ tươi tắn trở lại. Còn cá mái, khi cơ quan sinh dục lộ ra ngoài. Đồng thời trên thân nó những sọc đen bắt đầu xuất hiện. Thì đó là những triệu chứng báo cho ta biết cá mái sắp đẻ đến nơi.
Những lưu ý khi cá la hán sắp đẻ trứng:
Lúc này cặp cá rất cần sự yên tĩnh tối đa. Nếu hồ cá không được đặt ở nơi yên tĩnh nhất trong nhà. Thì lúc này nên hạn chế tối đa người nhà qua lại hoặc đến gần quan sát. Tốt nhất, dùng giấy báo che kín ít ra là ba mặt kiếng để tránh cho cá khỏi sợ hãi. Khi đã quá sợ, đôi cá sẽ hoảng hốt. Cá mái có thể quay lại ăn hết số trứng của nó vừa đẻ. Và cá trống có thể quên khuấy việc thụ tinh cho ổ trứng.
Ngoài việc giữ sự yên tĩnh tối đa cho cặp cá đẻ ra, ta còn phải ngưng ngay hệ thống máy lọc để việc thụ tinh ổ trứng được tốt đẹp.
Khi đẻ, cá mái La hán bơi đến sát giá thể, lượn lờ qua lại vài lượt. Bỗng tự nhiên toàn thân nó rung lên vì cảm xúc (hay đó là sự “chuyển dạ làm đau đớn?”) và ngay sau đó là hàng chuỗi trứng được tống ra ngoài dính trên giá thể. Mỗi lần cá mái rùng mình như vậy là có đến hàng chục đến hàng trăm trứng được đẻ ra. ang am
Mỗi lứa đẻ, cá mái rùng mình nhiều đợt để đẻ ra nhiều chuỗi trứng. Và cá trống, mỗi lần thấy cá mái đẻ xong liền tiến tới giá thể phóng tinh lên trứng để làm việc thụ tinh.
Đa số cá La hán mái có thói quen đẻ vào buổi chiều hoặc lúc chạng vạng tối. Và thời gian đẻ trứng kéo dài từ một giờ đến vài ba giờ mới xong hẳn.
Làm sao biết khi nào cần cách ly ?
Sau khi việc đẻ trứng và thụ tinh cho ổ trứng hoàn tất, trống mái đều mệt. Và những hiện tượng sau đây của chúng thường bộc lộ ra:
Cá mẹ La hán không biết có phải do bản tính quá hung dữ trỗi dậy hay không. Mà thản nhiên quay lại giá thể để ăn chính ổ trứng của nó?
Còn cá La hán bố không biết có phải do bản tính quá hung dữ trỗi dậy. Hay do quá ham làm tròn thiên chức làm cha của mình là hăng say bảo vệ ổ trứng. Nó quay sang đuổi đánh cá mái, như đuổi đánh kẻ thù không đội trời chung với nó?
Thật ra hiện tượng cá mái vừa đẻ xong liền quay lại ăn ngon lành ổ trứng mà nó vừa đẻ ra. Không riêng cá mái La hán mà nhiều loài khác cũng vậy. Đơn cử có cá Lia thia mái. Vì vậy, chúng ta không ngạc nhiên khi thấy cặp trứng nào trong bụng cá cũng chi chít đến số ngàn. Thậm chí đến mấy ngàn trứng mà bầy con của chúng khi nở ra đâu đáng được bao nhiêu!
Chính vì lẽ đó nên chúng tôi mới khuyên quý vị là nên đặt hồ cá đẻ vào nơi thật sự yên tĩnh nhất trong nhà. Và nên che kín các vách hồ lại để tạm cách ly môi trường sống của đôi cá sinh sản với thế giới bên ngoài. Có làm được như vậy cặp cá bố mẹ mới yên tâm đẻ trứng và ấp trứng.
Tách cá la hán mái ra khỏi bể ép cá
Được biết, trong đời sống hoang dã bên ngoài, sau khi cá mái đẻ xong. Cá trống liền đánh đuổi cá mái đi xa tổ trứng. Và tự con trống đảm nhiệm việc ấp và canh chừng ổ trứng cho đến ngày bầy cá bột ra đời…
Chính vì biết tánh ý sát con của con mái, nên khi thấy cá mái La hán vừa đẻ hết trứng trong bụng của nó khoảng một giờ (vì còn phải chờ cá trống thụ tinh xong ổ trứng). Ta liền cách ly cá mái ra khỏi ổ trứng ngay, bằng cách bắt ra ngoài nuôi riêng.
Chỉ cần một tháng được nuôi riêng, không những cá mái phục hồi được sức lực trở lại như trước. Mà còn sẵn sàng đẻ tiếp lứa sau vì bụng đã căng trứng. Có điều liệu ta có thể cho cá mái đó “đẻ tháng một” như vậy mãi hay không? Nếu cứ cho cá “đẻ tháng một” như vậy. Chắc chắn nó sẽ mau kiệt sức, sinh sản kém dần từ số lượng trứng mỗi lứa. Và cá con sinh ra cũng kém sút chất lượng dần…
Bạn có nên tách luôn cá trống với tổ trứng không?
Đó cũng là điều quan trọng ta cần quan tâm đến. Cá trống La hán tuy không có tật ăn trứng như cá mái . Nhưng nếu giao ổ trứng cho nó ấp thì ổ trứng không được tuyệt đối nguyên vẹn.
Vì lẽ trong thời gian canh chừng ổ trứng (đồng thời dùng vây quạt liên tục cho trứng nở) . Cá trống thường dùng miệng của nó gắp ra ngoài giá thể những trứng bị hư. Do không được thụ tinh hoặc bị nấm mốc (trứng hư có màu trắng đục) rồi ăn ngay những trứng đó.
Việc làm này nhằm bảo vệ sự an toàn cho các trứng tốt. Nhưng con trống đã vô tình ăn lan sang một số lớn trứng đã được nó thụ tinh đầy đủ!
Vì vậy, nếu để cho cá trống La Hán ở lại hồ ấp ổ trứng của nó thì tỷ lệ cá bột nở ra sau này sẽ rất thấp. Mười phần chỉ còn lại hai, ba phần. Chẳng hạn thay vì mỗi lứa được cả ngàn cá con thì may ra chỉ còn lại vài ba trăm mà thôi!
Cách tốt nhất mà mọi người thường làm là cách ly cá cha mẹ với ổ trứng sau khi đẻ xong.Hoặc dời ổ trứng sang một hồ khác để ấp nhân tạo. Còn cặp cá bố mẹ tách ra nuôi riêng với chế độ chăm sóc đặc biệt hơn. Cung cấp thức ăn nhiều dinh dưỡng hơn để chúng mau hồi sức mà đẻ tiếp lứa khác trong tháng sau. Giống này có khả năng đẻ mỗi tháng một lứa.
Những lưu ý khi ấp trứng cá la hán theo phương pháp nhân tạo
Muốn vậy, trước đó ta phải chuẩn bị sẵn một cái hồ kiếng có kích thước nhỏ chứa khoảng 10 lít nước là vừa để đặt ổ trứng vào ấp. Nếu không sẵn loại hồ nhỏ này ta có thể sử dụng các loại xô nhựa, khạp, thau, chậu… để ấp trứng cũng được. Tuy nhiên, tốt nhất vẫn là hồ kiếng vì với loại hồ này ta dễ dàng quan sát. Và theo dõi quá trình việc ấp trứng nhân tạo, từ khi còn là trứng đến lúc cá bột ra đời.
Hồ ấp nhân tạo cần có máy sục khí nhẹ, tắt hệ thống lọc và giữ nhiệt độ trong khoảng 28 đến 30°C. Chỉ hai ngày sau trứng bắt đầu nở rộ. Cá bột La hán có chiều dài khoảng 1mm, mấy ngày đầu đeo bám vào giá thể vì chưa biết bơi. Có thể nuôi cá bột trong hồ này thêm một tuần cho cứng cáp, rồi vớt hết chúng ra nuôi vào hồ kiếng có kích thước lớn hơn, để chúng có môi trường sống tốt mà tăng trưởng nhanh.
2.3 Cách nuôi cá la hán con (cá bột)
Cá La hán mới nở ra khỏi trứng (cá bột) thân mình rất nhỏ và rất yếu sức. Trong mấy ngày đầu đời, chúng chỉ biết bám vào giá thể, gần như nằm im một chỗ vì chưa con nào biết bơi.
Cá la hán bột ăn gì?
Trong thời gian ba bốn ngày đầu này, cá la hán bột cũng chưa biết mở miệng ăn mồi. Mà chỉ sống nhờ vào chất noãn hoàng là chất dinh dưỡng còn dự trữ trong thân cá. Sau thời gian này các cơ quan trong thân cá được phát triển đầy đủ dần. Nên chúng đã biết bơi và cũng đã biết ăn mồi do chủ nuôi cung cấp.
Trong giai đoạn cá còn nhỏ này nếu cung cấp cho cá bột một lượng thức ăn với đầy đủ. Các chất bổ dưỡng thì cá sẽ phát triển một cách toàn diện. Vì vậy, nếu có một người nào đó cho rằng muốn cá La hán mau lên màu, lên đầu. Bạn phải gắng công nuôi dưỡng chúng từ lúc còn là cá bột, chúng tôi tin rằng điều đó đúng, chứ không cường điệu chút nào.
Thức ăn tốt nhất dành cho cá Lá hán con sơ sinh này không gì tốt hơn là artemia. Nếu được nuôi bằng artemia cá bột La hán vừa lớn nhanh, lại có đủ sức đề kháng mạnh. Nhờ đó mà trong giai đoạn đầu này tỷ lệ hao hụt rất thấp, so với cá cho ăn thức ăn kém bổ dưỡng khác. Vì vậy, artemia được coi là thức ăn chủ yếu của cá bột La hán, có bán tại các cửa hàng bán cá kiểng.
Cá bột cần có thức ăn đầy đủ để ăn luôn miệng, để ăn liên tục, nên ta phải cho cá ăn nhiều bữa trong ngày, cách nhau vài ba giờ một bữa mới tốt.
3. Tổng kết
Trên đây là những thông tin về kỹ thuật nuôi cá la hán sinh sản cũng như cách chăm sóc cá la hán bột cơ bản. Dành cho những bạn lần đầu ép cá la hán tại nhà. Nội dung bài viết được Wiki Cá Cảnh tổng hợp và biên soạn. Hãy ghé thăm website wikicacanh.com để xem thêm cách nuôi và chắm sóc các dòng cá cảnh khác nhé.
